'Transport afstemmen op het product'

Kenia – De basis van de ontwikkeling van nieuwe producten in de sierteeltketen ligt in het laboratorium. Er is niemand, die dat beter weet dan Esther Hogeveen-van Echtelt, Projectleider/onderzoeker Naoogsttechnologie van Wageningen Food & Biobased Research (WFBR). Zij is sinds augustus 2015 als projectleider WFBR betrokken bij GreenCHAINge; voor haar waren dit Eelke Westra en Henry Boerrigter.

Door Joep Derksen

De kwaliteit van bloemen en planten is een belangrijk koopargument van consumenten. WFBR is onderdeel van Wageningen University and Research en doet al meer dan 20 jaar onderzoek naar de kwaliteit van producten in de sierteeltketen. Hogeveen: 'Om sierteeltproducten van goede kwaliteit bij de consument te krijgen, zijn drie aspecten belangrijk in de sierteeltketen: goed uitgangsproduct, transport onder optimale omstandigheden en juiste behandeling na transport.'

Bij een goed uitgangsproduct hoort de voorbereiding voor de soms lange weg van producent naar consument. Bloemen en planten worden na de oogst geschikt gemaakt voor transport door onder andere voorkoelen, watertoevoeging of bescherming tegen bacteriën en schimmels die onderweg hun pad kunnen kruisen. Om sierteeltproducten optimaal te transporteren met behoud van kwaliteit en houdbaarheid ontwikkelt WFBR maatregelen en protocollen op basis van onderzoek.

Wanneer en hoe ontstond de idee voor het onderzoek naar zeetransport vanuit Kenia? 'Vanuit Kenia worden grote hoeveelheden rozen ingevlogen. Waarom zou dit niet ook met een zeecontainer kunnen? Dit kan namelijk resulteren in een duurzamere keten (CO2-besparing,) en kostenbesparing. De vraag was indertijd of de kwaliteit net zo goed zou zijn als bij luchtvracht. Er is dus onderzoek nodig om een ketenprotocol op te stellen voor Keniaanse rozen en het is belangrijk dat de verschillende ketenpartijen samenwerken, zodat zij zich allemaal inzetten voor de beste omstandigheden voor het product.' Hierdoor werd GreenCHAINge Duurzame Sierteeltketens in 2013 opgezet. Doel ervan is om naast de importketen via zeevracht vanuit Kenia ook te kijken naar verduurzaming van exportketens van potplanten en snijbloemen (onder andere via treintransporten).

Het onderzoek houdt in, dat u een protocol wilt ontwikkelen, waardoor de kwaliteit zo goed mogelijk behouden blijft in de keten. Kunt u hier meer informatie over geven?

Hogeveen: 'Er zijn meerdere richtingen in het onderzoek. We doen proeven om aan te tonen dat zeetransport vanuit Kenia net zo goed kan werken als luchtvracht, mits er wel aandacht besteed wordt aan een aantal punten. Dan gaat het onder meer om raskeuze, voorbehandelingsmiddelen; botrytisbehandelingen na de oogst, bescherming tegen uitdroging tijdens transport, hoe te verpakken, welke producttemperaturen wil je bereiken en hoe de container te vullen. Er is ook een tool ontwikkeld om CO2 besparing te berekenen bij overgang van luchtvracht naar zeevracht.

Daarnaast is het belangrijk om het fysiologische proces in een roos te begrijpen: wat gebeurt er in een roos als hij getransporteerd wordt langere tijd bij lage temperaturen? Kennis hiervan kan nieuwe inzichten geven voor onder meer veredeling en handelingen na oogst om kwaliteit te waarborgen; ook bij zeevracht. Hogeveen: De resultaten laten onder andere zien, dat de waterbalans van een roos op de vaas kan veranderen naarmate een roos langer getransporteerd wordt. Maar de mate waarin een roos hier last van heeft, lijkt in sterke mate afhankelijk te zijn van ras/herkomst. De huidmondjes reageren soms trager naarmate het transport langer is waardoor meer vocht verloren en een roos vatbaarder wordt voor o.a. bent-neck verschijnselen. We hebben in dit project aangetoond dat voor veel partijen na zeetransport en een retailsimulatie een gemiddeld vaasleven van meer dan 7 dagen met daarbij > 85% van de bloemen nog in goede conditie zijn, haalbaar is.'

U wilt dat er sprake zal zijn van ketensamenwerking en dat alle schakels in de keten mee moeten werken om zeetransport mogelijk te maken. Is dat realistisch? 'Met meer informatiedeling profiteert elke partij in de keten, als de consument tevreden is en de volgende keer het product weer koopt. Hoe meer er bij elke stap gemeten wordt en deze informatie ook doorgegeven wordt, hoe beter men kan inschatten met welke kwaliteit een batch aankomt. Of het realistisch is, dat alle schakels in de keten mee gaan werken, kan ik niet aangeven. Wij merken vooral dat de sleutel tot goede kwaliteit daar ligt en we merken dat steeds meer partijen dit wel inzien. Wel blijven commerciële (vaak korte termijn) belangen nog aanwezig. En is hier nog wel een weg te gaan.'